Pas
zgjedhjeve në Luginën e Preshevës
"SI VAJTËN ZGJEDHJET - NË TË
VËRTETË !"
Shkruan : Baki REXHEPI
Njëzet e tetë korriku, është data kur u mbajtën
zgjedhjet e parakohshme lokale në tri komuna të Preshevës,
Bujanocit dhe Medvegjës, si pjesë e procesit të paqes
që pas ndërprerjes së konfrontimeve të armatosura,
po realizohet në Luginën e Preshevës.
Në këto zgjedhje, të drejtën qytetare e shfrytëzuan
rreth 75.000 votues ,të cilët votuan në 133 vendvotime
të tri komunave. Ajo që e zgjoi kureshtjen e ndërkombëtarëve
dhe vendorëve ishte zhvillimi i zgjedhjeve në komunën
e Bujanocit, ku siç dihet u zhvillua një garë e
fortë mes shqiptarëve e serbëve. Në këtë
komunë me popullatë multietnike dhe me një epërsi
jo të madhe të popullatës shqiptare, dy komunitetet
kishin kandiduar për postin e prefektit komunal nga një
kandidat në emër të të gjitha subjektëve
të tyre etnike. Ishte Nagip Arifi ai që përfaqësonte
spektrin politik shqiptar të Bujanocit, e Novica Manojlleviç
përfaqësues i dy koalicioneve dhe një grupi qytetar
serb.
Zgjedhjet u mbajtën me sistemin e ri proporcional. U votua
drejtëpërdrejtë për kryetar të komunave
dhe për këshilltarë komunal. Ato u observuan nga
vëzhgues të shumtë të organizatave të ndryshme
vendore dhe ndërkombëtare,si dhe nga pjestarë të
subjekteve dhe koalicioneve politike pjesmarrëse ne zgjedhje.
Në të tria komunat zgjedhjet shkaktuan një garë
të vërtetë mes subjekteve politike. Në Bujanoc
kjo garë zhvillohej mes shqiptarëve dhe serbëve.
Shqiptarët kishin një përparësi më të
madhe pasiqë kishin një epërsi të vogël
sa i përket numrit të përgjithshëm të votuesve
(33.000), rreth 18.000 shqiptarë kundrejt mbi 12.000 votuesve
serbë. Në anën tjetër, të dy kandidatët
mund të llogarisnin edhe në rreth 3.000 votat e komunitetit
rom.
Serbët
protestojnë, shqiptarët pranojnë
Ndonëse me lëshime në listat elektorale dhe me probleme
të shumta për shkak të stërgrumbullimit të
dy-tri qendrave të votimit me mbi 2500 votues, zgjedhjet në
Bujanoc u vlerësuan drejt. Përfaqësuesit e misionit
vëzhgues të OSBE-së thanë se janë zhvilluar
në rregull dhe pa probleme, konform standardeve ndërkombëtare.
Mirëpo, një gjë e tillë nuk u vlerësua
edhe nga përfaqësuesit e dy koalicioneve serbe dhe grupit
të qytetarëve po serb të Bujanocit, të cilët
ishin involvuar në proqesin zgjedhor. Ata parashtruan ankesa
për 11 vendvotime. Zgjedhjet, sipas Komisionit Komunal Zgjedhor,
duhej përsëritur, vendimin për këte e solli
Gjykata Komunale e Bujanocit. Përfaqsuesit e shqipatarëve,
pjesmarrës në komisionin komunal zgjedhor të Bujanocit,
ishin kundër vendimit mbi përsëritjen e zgjedhjeve.
Ndonëse njëanshëm një vendim i tillë duhet
respektuar, një gjë e tillë u arrit pas një
marrveshjeje të arritur në Bajën e Bujanocit në
orët e vona të natës së 6 gushtit, mes Zëvendëskryeministrit
serb Nebojsha Çoviç dhe Riza Halimit, kryetarë
i PVD-së.
Në bazë të dhënavë preliminare të
Komisionit Zgjedhor Komunal, për zgjedhjet e 28 korrikut, Nagip
Arifi siguroi rreth 55% të votavë kundrejt kundërkandidatit
të tij Manojlloviç,i cili siguroi rreth 43% të
votave. Ashtu sic pritej rezultatet e zgjedhjëve u kontestuan
nga serbët lokal të cilët përdorin influencën
e tyre në strukturat lokale zgjedhore dhe juridike, serbët
lokal vazhduan logjikën e tyre të vjetër duke mospranuar
realitetin demografik dhe duke bërë obstrukcione për
të mos humbur privilegjet e tyre të trashëguara që
nga koha e komunizmit e vecanërisht në kohën e regjimit
të Millosheviçit,obstruksionet e tilla ata i manifestuan
me protesta disa ditisa ditëshe. Përsëritjen e zgjedhjeve
e ndihmoi marëveshja e arritur në Bajën e Bujanocit.
Në komunën e Medvegjës, që me 28 gusht ish-kryetari
Sllobodan Drashkoviç grumbulloi mbi 80% të votave të
elektoratit me çka ai edhe u emrua prefekt i kësaj komune.
Në Medvegjë, shqiptarët nuk kishin kandidat për
prefekt komunal,shqiptarët arritën të sigurojnë
në parlamentin lokal i cili numëron 35 këshilltar,
6 këshilltar shqiptar pjestar të Partisë për
Veprimit Demokratik, subjekt i vetëm politik shqiptarë
i shtrirë edhe në këtë qytet.
Derisa në Medvegjë u votua kryesisht për sigurimin
e disa këshilltarëve, ashtu që s`paku të degjohet
zëri i shqiptarëve në pushtetin lokal , në Bujanoc
për të siguruar prefektin komunal shqiptar, në Preshevës
tri subjekte shqiptare zhvilluan garën mes veti për të
siguruar pushtetin lokal.
Pra,
Presheva ishte "arena" ku shqiptarët dëshmuan
vlerat demokratike dhe kulturën e tyre politike në konkurencën
e ndërsjellë etnike.
Përplasje
frontale në Preshevë
Në prefekturën e Preshevës nuk do mend se subjektet
politike shqiptare konkurruan për interese partiake, meqë
"interesi kombëtar" në Preshevë, sipas
tyre, nuk është i rrezikuar.
Dy subjekte politike PVD dhe PBDSh si dhe grupi i qytetarëve
i vetëquajtur krahu i ish UÇPMB-së, konkurrues
në zgjedhje nën emrin Lëvizja e Progresit Demokratik
LPD, i paraqitën kandidatët e tyre për këshilltar
dhe kryetar të komunës së Preshevës.
Partia për Veprim Demokratik kandidoi kryetarin aktual- Riza
Halimin, Partia e Bashkuar Demokratike Shqiptare -Rahmi Zylfiun,
ndërsa grupi i qytetarëve-Lëvizja e Progresit Demokratik
-Abedin Selimin. PVD dhe PBDSh në zgjedhje konkuruan për
38 vendet e asamblesë komunale të Preshevës, derisa
GQ-LPD me 23 kandidat.
Për këshilltar konkurruan edhe serbët lokal të
organizuar në një koalicion si dhe partia e romëve.
28 korriku nuk arriti të përcaktoj fituesin e besimit
të elektoratit për prefekt të Preshevës, përkundër
faktit se Riza Halimi kandidat i PVD-së për prefekt kishte
siguruar një numër shumë më të madh se
dy kundërkandidatët e tij. Atij i mungonin vetëm
2 % të votave për ta e kaluar 50% e trupit votues dhe
për tu shpallur prefekt. Nga rreth 28.000 votues sa përbën
elektorati preshevar, Riza Halimi grumbulloi afër 6.000 vota,
Rahmi Zylfiu afër 3.500 vota, kurse Abedin Selimi rreth 2.300
vota.
Me të përfunduar raundi i parë u ngjallën reagimet.
28 korriku qiti në pah shumë keqpërdorime të
administratës komunale e cila ishte ekskluzivisht nën
mbikqyrjen e Partis për Veprim Demokratik dhe liderit të
saj Riza Halimi. Një pjesë e madhe e elektoratit jo-PVD
ishte hequr ( !) nga listat votuese, pjesës tjetër administrata
komunale nuk ua kishte dërguar thirrjet për votime me
kohë, etj. Kur kësaj i shtohet edhe mospërgjegjëja
e elektoratit në votime, është lehtë t'i vlerësosh
zgjedhjet.
Trysnitë
e Riza Halimit
Meqë nuk u arrit prefekti, ishte i pashmangshëm rrethi
i dytë i zgjedhjeve për prefekt. Komisioni Komunal Zgjedhor
i cili në përbërjen e vetë e kishtë shumicën
e anëtarëve të PVD-së, vendosi me shumicë
votash që raundi i dytë të mbahet me 11 gusht, datë
kjo e cila kishte diferenc vetëm njëjavore nga rrethi
i parë. Ky vendim të cilin e mori komisioni duke e majorizuar
pjesën tjetër të anëtarëve jo-PVD, erdhi
pasi Riza Halimi i bëri trysni të drejtëpërdrejt
Kryetarit të Komisionit në fjalë Nuredin Mehmetit,
të cilin vetë Halimi e kishte propozuar për postin
në fjalë.
Raundi i parë PVD-së i solli 18 këshilltarë,
PBDSh-së 11 ndërsa LPD-së 6 këshilltarë,kurse
koalicioni serb 3 këshilltarë.Për shkak të parregullsive
komisioni i përsëriti zgjedhjet më 04.gusht në
tri qendra të votimit meçrast PVD fitoi edhe një
këshilltarë duke bërë kështu gjithsejt
19,ndërsa LPD e humbi një duke mbetur me pesë ,kurse
PBDSh mbet me 11 këshilltarë sa gjithësejt i kishte
fituar.
Shikuar në rezultate është lehtë te definohet
se asnjëri subjekt poiltike as koalicioni serb, nuk e kanë
arritur numrin e këshilltarëve të nevojshëm
për ta e konstituar Kuvendin Komunal, pa koalicion të
mundshëm.
Raundi i dytë i zgjedhjeve të jashtëzakonshme lokale
në Preshevë zhvillohet vetëm për prefekt të
komunës ,kësaj radhe kundërkandidat i Riza Halimit,
është kandidati i PBDSh-së për prefekt Rahmi
Zylfiu.
Në raundin e dytë më 11 gusht,përfaqësuesit
e LPD-së, elektoratin e vetë e thërasin për
abstenim,me arsyetimin se ai tashmë është lodhur
nga zgjedhjet. Kur kësaj i shtohen parregullsit e sipërshenuara
dhe neglizhenca e idesë për shfrytëzimin e të
drejtës qytetare për dhënien e votës së
lire dihet fituesi : Riza Halimi, i cili në të vërtetë
e humbi luftën morale, për fitimin e besimit të elektoratit
për vendin e prefektit që në raundin e parë.
Raundi i dytë qiti në shesh shumë gjëra konspirative,siç
ishte marëveshja Çoviç-Halimi,për votat
e pakicës serbe të cilat iu dedikuan Riza Halimit,si dhe
paralajmërimi i mospërfilljes së dy subjekteve shqiptare
në bashkëqeverisje.
11 gushti ishte një ditë ku u zhvillua një garë
e paparë ndonjëhere mëparë.Kjo ditë për
herë të parë pas një periudhe tejet të
gjatë kohore edhe një herë e solli në shprehje
polarizimin qytetar-fshatar. Me gjithë mobilizimin e jashtëzakonshëm
dhe qesharak të "parisë qytetare", prap se prap
për çudin e të gjithëve në raundin e
dytë të drejtën qytetare e shfrytëzuan maximum
37.45%e elektoratit të përgjithshëm. Nga numëri
i tillë Riza Halimi ,siguroi 21.99% ndërkoh që kundërkandidati
i tij Rahmi Zylfiu,15.45 % të votuesve në raundin e dytë.
Pasuan deklaratat ekskluzive të zëdhënësve të
PVD-së, Riza Halimi fitoi bindshëm vendin e prefektit,
ndaj kundërkandidatit të tij Rahmi Zylfiu. Tifozët
e PVD-së,festuan gjatë tërë javës, pati
të tillë që diku-diku në shenjë inati,
ndaj kundërkandidatëve të PVD-së,në këtë
rast dy subjekteve tjera shqiptare,kërcnuan; bile është
evidentuar edhe një rast ku është qëlluar me
armë zjarri në afërsi të një shtëpie
ku ishin vendosur transparentete PBDSh-së.
Komisioni Komunal Zgjedhor më 12 gusht konfirmoi rezultatet
zyrtare,Riza Halimi fitues i karrigës së prefektit,PVD-19
këshilltarë komunal, PBDSh-11 këshilltarë, LPD-5
këshilltarë dhe Koalicioni serb vetëm 3 këshilltarë
komunal në Kuvendin e Preshevës,përfunduan zgjedhjet.
Kush
paska qenë "pengesë" në Preshevë !
Detyrë parësore,konstituimi i Kuvendit Komunal, por PVD
si partia e cila ka fituar numrin më të madhë të
këshilltarëve komunal,hesht.Heshtja është prezente
edhe tek subjektet tjera.Deri në Konstituim të kuvendit
nga përfundimi i zgjedhjeve mund të zgjatet vetëm
20 ditë,sipas ligjit. Në media PVD, përmes komunikatave
shpreh intresimin e saj për vetëqeverisje, sepse deri
më tani në bashkëqerverisje me PBDSh-ën , ajo
qenka "penguar tepër" në realizimin e programit
të saj.
Të gjithë pajtohen se multietniciteti, toleranca dhe bashkëjetesa
janë vlera të një kombi dhe të një kulture,
por si thoshte një filozofe franceze "falni.....por mos
harroni sepse edhe pse perspektiva e një shoqërie është
e ardhmja, të harrosh të kaluarën do të thotë
të lejosh që ajo të përsëritet...."
Më 22 gusht, bëhet hapi konkret i partisë së
parë të Kuvendit Komunal të Preshevës, Riza
Halimi ish-kryetar i Kuvendit Komunal të Preshevës, fton
seancën e parë në përbërje të re,
kjo seancë sipas të gjitha normave përfshin konstituimin
e kuvendit komunal. Përfaqësuesit e dy subjekteve politike
shqiptare që në krahasim me koalicionin serb kanë
numrin më të madhë të këshilltarëve,
bëjnë të ditur se paraprakisht nuk kanë pasur
ndonjë bisedë e as që kanë pasur ofertë
për bashkëqeverisje. Seanca është parapar të
mbahet në ora 10,00 ajo shtyhet për në ora 12,00.
Në godinën Kuvendit komunal vjen Zëvëndëskryeministri
i Serbisë Nebojsha Çoviç, i cili fton Riza Halimin
dhe përfaqësuesit e koalicionit serb në zyrën
e Kryetarit të Komunës. Bisedohet për rreth 1,30
minuta, Halimi nuk është i gatshëm të deklarohet
për media sepse nuk i premton koha, as Çoviç
nuk jep ndonjë prononcim për gazetarët, të cilët
e pritnin pasi kishte dal nga zyra e Halimit.
Në Shtëpinë e Kulturës pikërisht në
sallën e konferencave për media, zhvillohet seaanca e
parë, prezanton Çoviç dhe përfaqësuesit
e të ashtuquajturit Trup Koordinues, i ftuar si mysafir është
kandidati potencial për prefekt të Bujanocit Nagip Arifi.
Fillon seanca e kryeson Riza Halimi në cilësin e ishkryetarit
të Kuvendit, ka kundërshtime nga PBDSh, për zbrastësi
të ligjit se Halimi nuk mund ta kryesoj seancën. Tejkalohen
këto kundërshtime, aprovohet rendi i ditës, pika
e parë -Aprovimi i raportit të Zgjedhjeve, ajo e dyta
zgjedhja e kryesis së Kuvendit.
Demokracia
á-là Çoviç
Me kundërshtime të vazhdueshme të pjestarëve
të PBDSh-së dhe me shumicë votash aprovohet raporti
i komisionit komunal zgjedhor.Përfaqësuesit e PBDSh-së,i
elaborojnë të gjitha mangësit dhe parregullësit
e zgjedhjeve ata e fajsojnë PVD-në për keqpërdorime
të administratës e me këtë edhe të listave
elektorale. Duke mos i përfillur ankesat Riza Halimi - PVD,
bashkë me votat e Koalicionit serb "Për Preshevën"
e aprovon raportin e komisionit komunal zgjedhor.
Vazhdohet me pikën e dytë, paraprakisht në foltore
paraqitet Nebojsha Çoviç, i cili duke u paraqitur
"demokrat" thekson se gjithku janë të mundshme
manipulimet dhe se demokracia nuk do të thot marëveshje
e përpikt, ai nga këshilltarët kërkon formimin
e një qeverisje lokale multietnike.
Vazhdon kryesuesi i seancës, ai e propozon Dr.Skender Destanin
- këshilltarë i PVD-së për kryetar të Kuvendit,
ndërsa serbin Çasllav Angjellkoviç nënkryetar.
Në foltore paraqiten përfaqësuesit e LPD-së
dhe ata të PBDSh-së, që të dyja palët paralajmrojnë
abstenimin e grupeve të tyre në votimin e kryesisë
së Kuvendit, me arsyetim se me ta nuk është biseduar
për bashkëqeverisje dhe se koha për konstituim të
kuvendit është tejet e shkurtër.
Vazhdohet me pikën e dytë, propozimi i Halimit për
dy kryesuesit e Kuvendit mezi arrin ti sigurojë 20 vota edhe
atë duke i numruar votat e këshilltarëve nga tri
herë. Edhe vet Riza Halimi shihet duke vajtur si drugëz,
një cirkuzllëk i paparë ndonjëhere. Përfaqësuesit
e Trupit Koordinues janë edhe më tej prezent si dhe Nebojsha
Çoviç, por me të votuar propozimet ata e lëshojnë
seancën. Grupet e dy subjekteve politike shqiptare e lëshojnë
seancën në shenj protesti, PVD dhe Koalicioni serb "Për
Preshevën"e kurorëzojnë koalicionin e ri me
votimin e dy kryesuesve të Kuvendit.
Halimi
fajëson "trendin"
Kështu pra, Kuvendi Komunal i Preshevës, pas dhjetë
vitesh për herë të parë ka një funksionar
serb, një nacionalist çfarë s'ish në pushtet
as në kohën e regjimit totalitar të Millosheviçit.
Çasllav Angjellkoviç emrohet nënkryetar i Kuvendit
komunal. Dy subjektet tjera politike shqiptare PBDSh dhe LPD detyrohen
të mbesin jashtë bashkëqeverisjes, por deklarohen
se do të jenë opozitë konstruktive.
Deklaratat e kryetarit të PVD-së se është për
vetëqeverisje të subjektit të tij politik, bien në
ujë. Sipas asaj që shihet Riza Halimi, nuk gjeti gatishmëri
që pushtetin ta ndaj me shqiptarët, një gjë
të tillë më tepër i shkoi për dore ta e
realizoi me serbët lokal të cilët në aspektin
procentual në këtë prefekturë përbëjnë
25% të popullatës së gjithmbarshme. Nuk do mend që
një prefekt si Halimi i cili në këtë post është
emruar me vetëm 6183 vota, nga gjithsejt 28113 sa ka prefektura
e Preshevës, për të mos i hyr në hak "serbëve
lokal të cilët e votuan me urdhër të Çoviçit,e
ndan pushtetin me votuesit e tij sepse ata siç dihet e përbëjnë
shifrën prej 8-9% të votave të përgjithshme
të tij.
Në veprimet e tilla, Riza Halimi-prefekt i Preshevës,
arsyetohet me faktin se, donatorët e huaj si dhe qarqet ndërkombëtare
aktualisht prezente këtu, në trend kanë formimin
e qeverive multietnike të të gjitha niveleve. Sipas tij
është e drejt e pakontestueshme e fitueseve të shumicës
së votave ta zgjedhin partnerin e dëshirueshëm për
koalicion në qeverisje. Kësaj radhe partner më i
dëshirueshëm i PVD-së, si fituese e besimit të
pjesës më të madhe të elektoratit, për
ndarjen e pushtetit, është pala serbe e cila tash e dhjetë
vite ka qenë e neglizhuar nga funksionet udhëheqëse
të pushtetit lokal në Preshevë.
Për ata të cilët e njohin sensin politik të
Riza Halimit, dhe partisë që ai e udhëheq një
gjë e tillë nuk është e re në skenën
programore të politikës së tij, meqë Halimi
asnjëhere nuk ka arrit të lidh koalicion me partner politik
shqiptarë siç ishte rasti në dhjetëvjeqarin
e fundit sa ai ka udhëhequr me Kuvendin e Preshevës, me
dëshirën e tij. Ai gjithnjë ka bërë përpjekje
për koalicion me serbët, mirëpo për shkaqe tashmë
të njohura, deri më tani një piksynim të tillë
nuk ka arrit asnjëhere ta e realizoj.
Në Medvegjë, shqiptarët me të drejt kanë
arrit të përfaqësohen në Kuvendin Komunal edhe
ate me vendin e nënkryetarit të Kuvendit, sepse siç
dihet ata atje përbëjnë 30% të numrit të
përgjithshëm të banorëve, në asamblen komunale
shqiptarët i kanë siguruar pesë këshillatë
komunal.
Në Bujanoc pas përsëritjes së disa hershme të
zgjedhjeve, ato definitivisht përfunduan me 25 gusht, komisioni
Komuinal zgjedhor në këtë prefektur ka bërë
të ditur se Nagip Arifi, është fitues i 11399 votave
apo 53,18% të besimit të elektoratit nga gjithsejt 57,84%
e numrit të përgjithshëm të votuesve. Përkundër
proklamimeve të vazhdueshme të liderit të PVD-së
Riza Halimit, se Arifi, është kandidat i listës së
PVD-së në Bujanoc, një gjë të tillë
Nagip Arifi nuk e ka pohuar kurrë në asnjë deklarim
për media, ai gjithnjë ka potencuar se është
kandidat i përbashkët i subjekteve politike shqiptare.
Nga zgjedhjet e jashtëzakonshme lokale në Bujanoc, Dega
e PVD-së ka arrit të siguroj 13 këshilltarë.
PBDSh-2 këshilltarë ,ndërsa LPD 8 këshilltarë
komunal. Ndërkohë që koalicionet serbe dhe grupi
i qytetarëve po serb bashkë kanë siguruar 18 keshilltarë
komunal.
Se si do të arrihet të sigurohet konstituimi i Kuvendit
komunal në këtë Komunë e cila është
pikë neuralgjike e Luginës së Preshevës mbetet
të shihet nga gatishmëria apo mos gatishmëria e subjekteve
politike shqiptare për bashkëqeverisje.
Është e rëndësishme të thuhet se në
Bujanoc pas dhjetëvitesh për herë të parë
shqiptarët e morën përgjegjësinë për
udhëheqjen lokale të cilën pa të drejt për
dhjetë vjet rresht ua kishin ndaluar përfaqësuesit
e Regjimit të Millosheviçit.
Përderisa në Bujanoc dhe Medvegjë, shqiptarët
e zënë vendin meritor, në Preshevë interesat
dhe apetitet personale shumicën e shqiptarëve e neglizhojnë
nga skena politike "për realizimin e Planeve Madhore Politike
" - bashkë me serbët e shpifur në pushtet.
|