MESAZH
MIKST PREJ ZGJEDHJEVE
Shkruan: Shqiptar OSEKU
S'është lehtë ta kuptosh krejt mesazhin që doli
prej zgjedhjeve lokale të 6 tetorit, e edhe më vështirë
ta kapërdish atë që kuptohet. Si të honepset p.sh.
që veç 3 vjet pas çlirimit, 40 përqind e kosovarëve
paskan arritur te përfundimi se zgjedhjet demokratike s'qenkan
më interesante?
Kjo pyetje është sfidë madhore për institucionet
e Kosovës. Kur gati gjysma e popullsisë ndjehen të
tëhuajsuar prej shoqërisë, kjo është krizë
e demokracisë.
Më e keqja është, që kriza s'është futur
tinëza në kështjellën e UNMIK-ut. Përkudrazi,
ajo ka trokitur me të madhe në porta tash sa kohë.
Por njerëzit s'kanë dashur t'i dëgjojnë këmbanët
e alarmit.
Arsyet e pjesëmarrjes së ultë në zgjedhje nuk
thuhet dot që dihen shkencorisht, meqë askush s'është
kujdesur t'i pyesë zgjedhësit se pse do të votojnë,
alternativa pse do të abstenojnë. Me sa kuptohet, një
hulumtim i tillë s'është planifikuar të bëhet
as tash, kur kriza është shfaqur sheshazi.
E megjithatë, për disa punë mund të bëhen
spekulime bukur të kualifikuara. Si p.sh. fakti se shumë
zgjedhës i vështrojnë zgjedhjet lokale, sikur edhe
ato parlamentare, si farsë. Kushdo që të fitojë,
fjala e mbramë do të vje prapë prej UNMIK-ut.
Se kështu mendojnë p.sh. serbët, që udhëhiqen
ende prej ekstremistëve, kjo dihej që më herët.
Por problemi është se as shqiptarët s'kanë më
besë në demokracinë e UNMIK-ut. Në mendjet e tyre,
UNMIK-u është kthyer tash e sa kohë prej një pranie
çliruese në prani frymëzënëse. Kosova është
pacienti, e UNMIK-u respiratori: e ku është parë pacient
që ta dojë respiratorin! Aq më tepër një
pacient i kundërvulletshëm si Kosova, që është
i bindur se mjekët e kanë diagnozën gabim, e që
është shtërnguar për një respirator kurrnac
e plot defekte.
Kosovarët s'kanë dalur ende në protesta direkte kundër
UNMIK-ut vetëm dhe vetëm falë asaj se UMMIK-ut, shuleshqip,
i vje era më pak se alternativës. Njerëzit e kanë
toleruar disi deficitin demokratik të UNMIK-ut, me shpresë
se do të shpaguhet në ekonomi. Por këto shpresa janë
zhgënjyer, me papunësi rreth 60-70 përqind e me këndelljen
ekonomike matanë horizontit. Sa më shumë që vazhdon
kësisoj, aq më forcohen zërat që e njëjtësojnë
UNMIK-un me Armikun.
E dyta, që ka lidhje me të parën, u përmend nga
Skerdi Sika, në nr e kaluar të revistës PASQYRA. Pse
të votosh në zgjedhjet komunale, kur komunat s'kanë
gjë fare në dorë? Në letër, komunat kujdesen
për shkollat, parqet e ambientin, por në praktikë UNMIK-u
i mban me xhelozi edhe këto: UNMIK-u i paguan rrogat, UNMIK-u
i ndan buxhetet, një përkthyes i UNMIK-ut mund t'i pushojë
nga puna prej drejtorit e deri te korrieri i shkollës, brenda
minutit.
Dhe, më kryesorja: komunat nuk kanë të drejtë
të vjelin taksa komunale. Kjo dtth se ato varen krejt prej Prishtinës.
Në daç voto për njerëz të mirë, në
daç për të këqinj, prapë po atë buxhet
komunal do ta kesh, meqë pushtetarët komunalë s'kanë
dorë as t'i rritin, e as t'i ulin të hyrat e komunës.
Në këtë situatë, motivi i vetëm për
të votuar është, thjesht, për të ndikuar
në një matje të opinionit para zgjedhjeve parlamentare.
Në të ardhmen, nëse mbeten parakushtet e njëjta,
numri i votuesve do të bie jo përgjysmë, po në
një çerek. Të interesuar për zgjedhjet komunale
do të mbeten vetëm fanatikët partiakë.
Në konton pozitive mund të përmendet se për të
votuar dolën megjithatë mëse gjysma. Njëfarë
shprese ekziston disi ende, se diku diçka mbase do të
bëhet më mirë, ndoshta. E kjo shpresë kryeneçe
e shqiptarit, përkundër të gjitha fakteve e logjikës,
meriton aplauz. Sikur të mos ishte ajo, sot serbët do të
lodronin ende nëpër Kosovë.
Por problemin duhet kuptuar seriozisht, sa s'është bërë
vonë. Ndoshta është e vërtetë që shqiptarët
s'do ta sfidojnë UNMIK-un haptazi, përderisa s'u mbushet
syri se mund t'a qesin në shpinë Beogradin pa ndihmën
e botës. E, në e njofshim si duhet UNMIK-un, kjo do të
vonojë një copë here. Por prapë, UNMIK-u duhet
ta ketë mendjen, se do të jetë pak si zor të arsyetohen
rrogat e majme nesër-pasnesër, nëse 2/3 e zgjedhësve
s'dalin në votime.
Vendimi i Mikael Shtajnerit për ta shtyrë decentralizimin
e komunave është vendim që i dëmton më shumë
shqiptarët, se sa serbët. Serbëve s'u bëhet vonë:
ata i marrin nga dy rroga çdo muaj, prej UNMIK-ut e prej Beogradit,
ndërsa s'paguajnë taksa për asgjë, as në
Kosovë e as në Serbi. Ata që vuajnë prej centralizimit
të pushtetit janë vetëm shqiptarët, që varen
krejt prej aftësisë së vet për të nxjerrur
para prej gurit.
Nëse Shtajneri do të luajë me kartën e centralizimit,
le ta përdorë atë selektivisht. Le ta mbajë pushtetin
mbi komunat ekstremiste serbe, të cilat, qartazi, nuk ndjejnë
lojalitet ndaj Kosovës. Por le t'u lirojë frerët komunave
që i besuan demokracisë, sërish, e përkundër
të gjitha gjasave. |