A
UDHËHIQET KOSOVA NGA DILETANTË POLITIKË?
Shkruan: Ph.D. Skënder PRISHTINA
Të
gjithë jemi të vdekur - thotë Rifat Kukaj - prandaj
i mençur është ai që e kupton këtë
më herët dhe jeton me nder.
Të ngjallë krupë politika kosovare shqiptare. Së
paku mua. Në të vërtetë, pështirosja që
shfaqet kur shoh "politikanët" tanë të
bëjnë politikë është e papërshkrueshme.
Sot, në çastet më kritike për Kosovën
zgjedhjet politike bëhen nga njerëz që nuk marrin
fare erë nga shkencat politike ose nga filozofia e politikës
dhe që kurrë nuk kanë shfletuar ndonjë libër
nga Rawls-i, Nozick-u ose nga Kung Fu Ce-ja. Madje shumë prej
tyre s'do të kenë dëgjuar as për Republikën
e Platonit ose për Politikën e Aristotelit. Si mund të
kërkohet një Kosovë evropiane, e pavarur dhe demokratike
e bazuar në shtetin e së drejtës kur emrat si Locke,
Hume, Berkley, Hobbes, Rouseau, Tocqueville janë pothuajse
të panjohur nga pjesa dërrmuese e politikanëve tanë.
Madje edhe vetë kuptimi i fjalës politikë është
i panjohur për ta. Ata, posaçërisht ministrat tanë,
më shumë parapëlqejnë të bëjnë
politikë odash sesa të merren seriozisht me teoritë
moderne të politikës që kanë trajtësuar
shtetin modern të së drejtës. Si mund të synohet
integrimi në BE a në çfarëdo strukture veriatlantike
kur nuk njihen as hollësitë elementare për bazat
mbi të cilat është e ndërtuar Evropa ose Amerika?
Si mund të kemi një diplomaci të mirëfilltë,
kur "diplomatët" tanë nuk marrin fare erë
nga ky art i vjetër i menaxhimit të marrëdhënieve
ndërkombëtare. Kështu p.sh. si përfaqësues
i Kosovës në paktin e stabilitetit caktohet personi që
ndoshta nuk e di se kur është themeluar ky pakt dhe për
të cilin nuk dihet se interesat e kujt i përfaqëson,
të Kosovës apo UNMIK-ut. Pastaj, çfarë kriteri
është përdorur në zgjedhjen e ministrave: kultura
e tyre politike, profesionale apo ndoshta ata i ka zgjedhur Adelina
Ismajli?
Sa merr vesh, ta zëmë, ministri Brajshori nga pop-arti
a nga muzika e pianistes japoneze Takashi? Ose ministri Krasniqi.
Ndoshta shërbimet publike janë trashëgimi nga përvoja
e tij në UÇK! Ose ndoshta ministri Baliq mendon t'i
shndërrojë mjekët tanë në muxhahedinë?
Edhe ministri Sadriu më mirë do të bënte të
merrej me ekonominë dhe tregun e fyejve sesa të një
shteti. Ose si mendon ministri Osmani të zhvillojë një
sistem modern arsimor kur ai vetë është i paaftë
të kuptojë se Kosova është në një
gjendje paslufte dhe mbase një milenium mbrapa standardeve
të arsimit perëndimor? Pastaj edhe kryeministrit Rexhepi
më shumë do t'i kishte hije roli i foto-modelit sesa ai
që kryen sot. Potezat e tij politikë janë më
shumë të një diletanti sesa të një politikani
serioz. Edhe kryetari Rugova do të bënte më mirë
të tërhiqej në një nga ato katedralet e Vatikanit
dhe të luste Zotin për pavarësi nga rakia.
Shumëkush do të kundërargumentonte me shembuj nga
politika botërore, siç janë Regani, Joshka Fisheri,
etj, që nuk kryen ndonjë shkollë politike për
t'u bërë politikanë. Ngase politika më shumë
është një shkathtësi e lindur sesa e fituar.
Mirëpo që një popull të prodhojë politikanë
të lindur, me aftësi të trashëguara, duhet të
ekzistojë një traditë e thellë politike dhe
filozofike brenda atij populli. Zakonisht, figura të mëdha
lindin nga gjiri i popujve me traditë të gjatë filozofike.
Edhe pse gjithmonë gjenden përjashtime. Por, si të
bëhet me ne që nuk kemi fare traditë filozofike?
Ç'të bëhet me ne që ngecim qindra vjet nga
bota e zhvilluar në çdo aspekt të filozofisë
dhe kulturës? A është e justifikueshme të prodhojmë
një politikë narcisoide? Si mund të jemi të
kënaqur me një gjendje të tillë kur politikisht
qëndrojmë larg synimeve tona për mëvetësi,
kur kultura jonë është e stërmbytur me antivlera,
kur tradita filozofike është nonekzistente, kur sociologjia,
psikologjia janë pothujase të vdekura, kur shkenca është
vetëm nëpër libra të dalë mode, kur ekonomia
jonë është në fazën e industrializimit
të shekujve 18 dhe 19?
Një kritikë e tillë nuk është për
t'u dëshpëruar, por për t'u ndërgjegjësuar.
Ngase është bindje imja e thellë se Kosova është
në gjendje të mjerë jo pse Serbia a Rusia, a Kina
bëjnë çmos për të penguar procesin e
pavarësimit, por sepse ajo udhëhiqet nga njerëz pseudointelektualë
që nuk marrin fare erë nga politika dhe që më
shumë preferojnë të masturbojnë me fotografitë
e tyre sesa të kuptojnë se janë përgjegjës
për fatin e tërë një populli dhe se një
ditë do të japin llogari për shpërfilljen e
tyre. A nuk është shpërfillje flagrante e interesave
kombëtare ajo që ndodhi së voni me Mitrovicën
me bekimin e udhëheqësve tanë politikë. A nuk
është shpërfillje ajo që ndodhi me Debëlldenë?
A nuk është shpërfillje politike që një
prej popullsive më homogjene në Evropë të "shndërrohet"
në shoqëri multietnike? A nuk është shpërfillje
që shumë nga diletantët tanë politikë e
mendojnë pavarësinë si diçka të kryer,
madje flasin për fazën pas pavarësisë? A nuk
është groteske si heshtet në mënyrë perfide
fakti se askush nuk përkrah shtetësinë e Kosovës,
madje as miqtë tanë amerikanë? Pse politikanët
tanë u hedhin pluhur syve të popullit duke fshehur të
vërtetën se të gjithë janë kundër
pavarësisë së Kosovës. Përveç atyre
që marrin rroga të majme nga lobi shqiptar.
Prandaj është koha kur Kosovës i duhen politikanë
të mirëfilltë dhe një politikë e sinqertë
e bazuar në parimet e vetëkritikës dhe, para së
gjithash, një politikë profesionale e zbatuar nga ekspertë
a jo nga njerëz të zgjedhur me turli kritere të provincializmit
politik. Deri më tani, diletantizmi i rëndë politik
i pasluftës i ndihmuar nga UNMIK-u ka krijuar iluzionin se
pavarësia është çështje formaliteti dhe
se politikanët tanë të mençur të gurrës
popullore do të fusin Kosovën në Evropë sa çel
e mshel sytë.
Mos është ky një vështrim tejet pesimit? Ndoshta!
Gjërat duken më mirë se që kanë qenë,
mirëpo ardhmënia nuk duket edhe aq e favorshme. Mirëpo
një gjë është e vërtetë: vuajmë
nga diletantizmi, në politikë dhe më gjerë.
Prandaj, dediletantizimi i politikës sonë dhe kulturës
sonë në përgjithësi është mëse
i nevojshëm. Dhe hapi i parë: Objektiviteti dhe vetëkritika.
Është gjithmonë më së lehti të kërkohet
fajtori për të metat tona diku tek tjetri, të projektohet
faji jashtë nesh, por më së vështiri është
të ndalesh dhe të vështrosh brenda. Vetëkritika
kërkon ndërgjegjësim që then kufijtë e
interesit personal. Çasti kritik në të cilin ndodhemi
si popull e bën të menjëhershme dhe të domosdoshme
vetëkritikën radikale të qenies sonë kombëtare,
të ndërgjegjes sonë të fjetur njerëzore
dhe të politikës sonë që vuan nga diletantizmi
i rëndë. Prandaj është koha të jemi të
sinqertë me veten tonë, të kuptojmë realitetin
ashtu siç është, të kuptojmë se reforma
duhet të nisë brenda nesh e jo duke ngjyrosur fasadat
e ndërtesave të vjetëruara. Na duhen politikanë
të sinqertë që do të na e tregojnë të
vërtetën në tërë lakuriqësinë
e vet, pa e mbuluar dhe pa e zbukuruar. Dhe, para së gjithash,
politikanë që janë të gatshëm të flijojnë
interesat e tyre partiakë dhe pozitën e tyre kur është
në pyetje interesi kombëtar. Në të kundërtën,
do të paguajmë rëndë.
|