Britania
e Madhe, shtylla e fortë e rendit të ri
Shkruan
Iliriana BAJO
Ndërsa
fundi i luftës në Irak erdhi shumë më shpejt
se trembeshin një pjesë apo shpresonin disa të tjerë,
kjo megjithatë nuk ka zgjidhur kundërshtitë që
u thelluan mes dy anëve të Atlantikut dhe brenda vetë
NATO-s.
Rindërtimi
i Irakut, roli i OKB-së në këtë proces, sedra
e lënduar e të dyja palëve - fituesve të luftës
dhe humbësve të saj, në këtë rast humbësit
janë kundërshtarët e frontit të parë të
ndërhyrjes ushtarake, vazhdojnë t'i ndajnë vendet
që për gjysmë shekulli i kanë takuar të
njëjtit kamp.
Ndërsa
duket më e lehtë të përjashtosh Francën
e Gjermaninë nga rindërtimi i Irakut, del se do të
jetë më e vështirë mospërfshirja e Bashkimit
Evropian në rast të diskutimit të statusit përfundimtar
të Kosovës, apo në përpjekjet për krijimin
e një shoqërie ë në Maqedoni, që i përket
të gjitha grupeve etnike njësoj.
Përkatësia
gjeografike e Kosovës dhe Maqedonisë në Evropën
Juglindore, forca paqeruajtëse në Maqedoni që tashmë
drejtohet nga Brukseli zyrtar, përfshirja e Evropës në
planin ushtarak, politik e ekonomik në Evropë, e shndërron
Bashkimin Evropian një lojtar të padiskutueshëm në
vendosjen e të ardhmes së Kosovës.
Nga
ky këndvështrim tepër pragmatik del se Kosova vendoset
në një pozitë të pafavorshme nga ndarjet ndëratlantike.
James
Rubin, zyrtari i lartë i Departamentit të Shtetit, kur
diplomacia amerikane drejtohej nga zonja Albright, theksonte në
një intervistë të para disa kohëve se "është
e vështirë të besohet që palët që
po paraqiten kaq të ndara për momentin të vijnë
me një qëndrim të përbashkët kur bëhet
fjalë për statusin e Kosovës".
Në
fakt është e qartë tashmë se Shtetet e Bashkuara
janë faktori ndërkombëtar më i gatshëm
krahasuar me të tjerët, përfshirë dhe Bashkimin
Evropian, t'i japë Kosovës maksimumin e kërkuar prej
kosovarëve.
Natyrisht
pasi këta të fundit të kenë bërë pjesën
më të madhe të punës, që lidhet me ndërtimin
e një shoqërie që funksion.
Londra
- apo faktori ndryshe
Wesley
Clark, gjenerali amerikan që drejtoi luftën e Kosovës,
në librin e tij, në mesin e dëshmive të shumta
sjell dhe takimet e tij me kryeministrin britanik Tony Blair. Ndërmjet
të tjerash gjenerali Clark flet dhe për gatishmërinë
e Britanisë për të kontribuuar me trupa tokësore
në luftën e Kosovës, nëse fushata ajrore rezultonte
e pamjaftueshme.
Një
dëshmi që tregon qartë pozicionin e kryeministrit
Blair dhe mendësisë politike që ai përfaqëson.
Lufta
më e fundit në Irak, në fakt qe një luftë
e Shteteve të Bashkuara dhe Britanisë së Madhe. Vendet
e tjera të koalicionit të vullnetit, si Bullgaria, Hungaria
apo Shqipëria, marrin rëndësi vetëm në
planin e simbolikës politike.
Britania
u pozicionua qartas si mbështetësi kryesor i Uashingtonit
edhe kur administrata e atjeshme nuk përputhet plotësisht
më konceptin politik të kryeministrit britanik.
Por
Blair dhe diplomacia britanike u përpoqën deri në
fund të luanin rolin e ndërmjetësit mes dy anëve
të ndara të Atlantikut. Në këtë kuadër
ishte dhe propozimi britaniko -francez, disa javë më parë,
në kulmin e ndarjeve, i cili parashihte marrjen e drejtimit
të misionit paqeruajtës në Bosnjë - Hercegovinë
në vitin 2004. Madje Straw dhe De Villepin, krerët e diplomacisë
britanike e franceze para mediave e paraqitën këtë
projekt si dëshmi se bashkëpunimi vazhdon.
Në
Evropë, pavarësisht të gjithave, ekziston bindja
se administrata Bush shkoi disa herë para Kombeve të Bashkuara,
për të fituar bashkëpunimin e tyre në cështjen
e Irakut, dhe kjo në njeë shkallë të madhe falë
Tony Blair.
Madje
në një anketë të zhvilluar ditë më
parë në Shtetet e Bashkuara, udhëheqësi me popullaritet
më të madh rezultoi Tony Blair me afro 70 për qind.
Dhe me gati 20 për qind më pak, pas Blair-it, amerikanët
vendosnin presidentin e tyre, Bush.
Në
fakt Blair, më shumë se vetë pacifistët, ka
dalë si personalitet moral në politikën ndërkombëtare.
Këto
zhvillime i kanë dhënë Londrës një tjetër
peshë në përllogaritjet dhe garën ndërkombëtare.
Peshë politike dhe morale, që pak e kanë për
momentin në planin ndërkombëtar.
Duke
shtuar këtu dhe përfshirjen e Britanisë dhe vetë
Blair-it në konfliktin e Kosovës del se tek Britania mund
të gjendet një nga zgjidhjet për statusin e ardhshëm
të Kosovës.
Të
dyja anët e ndara të Atlantikut, të cilat nuk kanë
ngurruar këto kohë të kujtojnë në rrethana
e për qëllime të ndryshme se në Kosovë
shkuan dhe punuan bashkë, duket se mund t'i lidhë Londra,
kur të flitet për Kosovën.
Diplomacia
e munguar kosovare, në fakt duhet të fillojë ta projektojë
Londrën si urën që do zbusë ndarjet mes Shteteve
të Bashkuara dhe Bashkimit Evropian, kur statusi i Kosovës
të nisë të ulet mbi tryezat e diplomacisë ndërkombëtare.
Fakti
që Blair është ende në zyrë, e duke shpresuar
se do të mund të vazhdojë atje dhe pas këtij
fundit të suksesshëm të luftës në Irak,
duhet t'i fokusojë përpjekjet për shndërrimin
e Britanisë në një mbështetëse të
pavarësisë së Kosovës, apo në mbështetëse
të një Maqedonie ku të gjithë do jenë qytetarë
të barabartë.
Natyrisht
hap i parë është ndikimi mbi qarqet akademike britanike,
dhe paralelisht me të intensifikimi i kontakteve me diplomacinë
britanike.
|