Ballafaqimi
me Shqipërinë e Madhe
Shkruan: Hysamedin FERAJ
© Rimëkëmbja Kombëtare
Ky
shkrim zë fill në përpjekjet e mëparshme pët
t'u mbushur mendjen politikanëve dhe inteletualëve shqiptarë
të mos i shmangen idesë së Shqipërisë së
Madhe në ballafaqim me botën, por t'a mbrojnë atë
në kuptimin e bashkimit në një shtet të territoreve
me shumicë popullsinë shqiptare dhe në qëndrimin
e mbajtur dhe argumentimin e zhvilluar nga z. Abdi Baleta në
Teheran ku ballafaqoi si duhet në debatin për Shqipërinë
e Madhe (shih: A.Baleta, "Dy ditë Kosovare në Teheran
botuar në "Bota Sot", dhe "Rimëkëmbja")
Deri
tani shqiptarët përgjithësisht kanë refuzuar
emërtimin Shqipëri e Madhe, kanë refuzuar të
pranojnë se ka ndonjë kuptim, kanë refuzuar të
pranojnë se është kërkesë politike e shqiptarëve,
kanë refuzuar të kuptojnë se ai është një
koncept që shpreh një qëndrim politik dhe kanë
refuzuar të ballafaqohen me këtë qëndrim politik.
Këto
qëndrime megjithëkëtë nuk kanë ndikuar
që nga faktori ndërkombëtar të mos përdoret
nocioni Shqipëri e Madhe dhe të mos kundërshtohen
të gjitha kërkesat politike të shqiptarëve që
nga pavarësia e Kosovës deri tek statusi shtetformues
i shqiptarëve në Maqedoni dhe madje edhe hapja e Universitetit
në Tetovë e njohja e pakicës shqiptare në Greqi
me arsyetimin se përbëjnë hapa drejt Shqipërisë
së Madhe. Cila palë ka të drejtë: Shqiptarët
që ngulin këmbë se nuk duan Shqipëri të
Madhe dhe se këta hapa nuk çojnë drejt saj, apo
politikanët e huaj që ngulin këmbë se këta
hapa çojnë drejt Shqipërisë së Madhe?
Përgjigjjia
varet nga kuptimi që i jepet nocionit "Shqipëri e
Madhe ".
Këtu
nuk mund të shterrohen të gjitha kuptimet e mundëshme
sepse varen nga konteksti, përdoruesi i nocionit etj., por
disa prej kuptimeve më të mundëshme mund të
parashikohen dhe shqyrtohen. Sidoqoftë, pavarësisht nga
konteksti dhe përdoruesi qëndrimi i shqiptarëve mund
të fillojë pikërisht duke i kërkuar përdoruesit
të thotë kuptimin në të cilin e përdor
dhe pastaj të provohet se ai përdorim ose është
absurd, sepse nuk mund të përdoret në mënyrë
koherente për analiza politike ose është thjesht
nocion i shkurtër i një politike të përpunuar
gjërësisht kundër shqiptarëve, kryesisht nga
pozita të nacionalizmit serb grek. Në të dy rastet
shqiptarët nuk dalin të fituar duke u betuar se nuk dëshirojnë
"Shqipërinë e Madhe". Në të dy rastet
shqiptarët dalin të fituar po të mos mohojnë
"Shqipërinë e Madhe" por të mbrojnë
politikën e bashkimit të territoreve që banohen në
shumicë nga shqiptarët në një shtet të
përbashkët.
Kuptimi
më i zakonshëm i cilësorit "i (e) madh"
për një shtet është shtrirja ose kërkesa
për t'u shtrirë përtej territoreve që banohen
në shumicë nga kombi i shtetit në fjalë. Prandaj
kush shpreh pikëpamjen se shqiptarët kërkojnë
të krijojnë "Shqipërinë e Madhe" i
duhet kërkuar se ku e bazon këtë konstatim, në
çfarë treguesish politikë?
Ai
që shprehet se shqiptarët kërkojnë krijimin
e Shqipërisë së Madhe në këtë kuptim
duhet të sjellë si tregues ekzistencën e një
programi që përpunon strategjinë e shtrirjes së
shtetit shqiptar përtej territoreve të banuara në
shumicë nga shqiptarët, ose të tregojë se kaq
e aq parti politike kanë në programet e veta synimin për
të shtrirë shtetin shqiptar përtej territoreve të
banuara në shumicë nga shqiptarët, ose se një
program i tillë është program qeveritar, i përfshirë
në ndonjë akt juridik si kushtetuta etj., etj. Pa ofruar
të dhëna që mbështeten në tregues (indikatorë)
të tillë del se përdoruesi ngre hipoteza të
pabazuara dhe kështu skualifikohet nga diskutimi serioz. Ndoshta
më tej një pjesë e dëgjuesve të debatit
nxjerrin përfundimin edhe se përdoruesi po përpiqet
t'i manipulojë dhe t'i shtyjë për t'i vendosur në
shërbim të një politike që mund të jetë
e tyre.
Momenti
i dytë i këtij përdorimi të nocionit "Shqipëri
e Madhe" i ndihmon shqiptarët për t'iu kundërvënë
ekzistencës së sotme të Serbisë, Maqedonisë,
Greqisë etj. Në qoftë se cilësori "i madh"
do të thotë shtet që shtrihet përtej kufijve
të banuar në shumicë nga popullsia e atij shteti,
atëherë përdorimi konsekuent i konceptit tregon se
tanimë kemi Serbi të Madhe, Maqedoni të Madhe, Greqi
të Madhe, Rusi të Madhe.
Të
gjitha këto shtete ose njësi që pretendojnë
se janë shtete shtrihen në territore në të cilat
as rusët, as maqedonasit, as grekët, as serbët nuk
përbëjnë shumicë. Edhe në qoftë se
shqiptarët synojnë të shtrihen tej territoreve të
banuara në shumicë nga shqiptarët tani për tani
kjo është një mundësi, ndërsa shtrirja
e tillë e Rusisë, Serbisë, Greqisë, Maqedonisë
etj., është realitet, është aktualitet. Prandaj
përdoruesi i termit "Shqipëri e Madhe" duhet
të japë shpjegime pse është vetëm kundër
krijimit të "Shqipërisë së Madhe”
dhe jo kundër Serbisë së Madhe, Rusisë së
Madhe, Greqisë së Madhe, Maqedonisë së Madhe
et.? Duhet të jap shpjegim edhe pse e shqetëson më
shumë diçka që eziston si mundësi (Shqipëria
e Madhe) dhe jo diçka që ekziston si relalitet politk
(Serbia e Madhe, Greqia e Madhe etj.)?
Edhe
në këtë rast një pjesë e dëgjuesve
të debatit shohin se përdoruesi i nocionit "Shqipëri
e Madhe" është i njëanshëm, se nuk mund
ta përdorë në mënyrë koherente nocionin
e thënë vetë etj. Në fund edhe në qoftë
se shqiptari që kërkon këto shpjegime dhe bën
këto konstatime nuk fiton simpatinë e auditorit në
drejtim të politikës, së paku tregon se nuk është
budalla dhe se di të bëjë analizë konceptesh
e në këtë rrafsh teorik-mendor fiton simpatinë
e qenieve që mendojnë dhe ruajnë dinjitetin e vet.
Kuptimi
tjetër më i mundshëm është përdorimi
i cilësorit "i madh" për të treguar shtrirjen
e një shteti në territoret e banuara me shumicë nga
popullsia e tij, në rastin e "Shqipërisë së
Madhe" shtrirjen e shtetit shqiptar në territoret që
banohen më shumicë nga popullsi shqiptare. Në qoftë
se përdoruesi i termit "Shqipëri e Madhe" e
përdor termin në këtë kuptim, atëherë
përdorimi që të jetë me kuptim, racional, i
paanshëm etj, do të duhej të shtrihej mbi të
gjitha rastet e njëjta. Atëherë shumica e shteteve
të botës do të duhej të quheshin të mëdha,
të thuhej : Kina e Madhe, Gjermania e Madhe, Franca e Madhe,
Italia e Madhe etj, etj. Sepse të gjitha këto shtete shtrihen
mbi të gjitha territoret që popullohen me shumicë
përkatësisht nga kinezët, gjermanët, francezët,
italianët etj. Përdoruesi i termit "Shqipëri
e Madhe" në këtë kuptim duhet pyetur pse nuk
flet kështu, pse nuk e përdor cilësorin "i Madh"
edhe për të gjitha shtetet që shtrihen në territoret
e banuara në shumicë nga popullsia e vet, pra pse nuk
e përdor termin edhe për Francën, Gjermaninë,
Italinë, Kinën etj, por vetëm për shqiptarët?!
Momenti
tjetër i rëndësishëm i këtij përcaktimi
që duhet vënë në dukje është se përdorimi
i cilësorit "i madh" për të treguar shtrirjen
e një shteti në territoret e banuara me shumicë nga
popullsia e tij del se procesi i krijimit të "Shteteve
të Mëdha" ndodh jo vetëm si proces i bashkimit
por edhe si proces i ndarjeve. Kështu mbas ndarjes shtete të
tilla si Çekia, Sllovakia, Ukraina, Kroacia, Letonia etj,
shtrihen në territoret e banuara me shumicë nga popullsi
çeke, sllovake, ukrainase, kroate, letone dhe për rrjedhojë
duheshin quajtur Çekia e Madhe, Sllovakia e Madhe, Ukraina
e Madhe, Kroacia e Madhe, Letonia e Madhe etj. Përdoruesi i
konceptit "Shqipëri e Madhe" në këtë
kuptim si shtrirje e shtetit në territoret e banuara me shumicë
nga popullsia e tij duhet pyetur dhe i duhet kërkuar të
japë shpjegim pse nuk e përdor këtë cilësim
edhe për këto shtete por vetëm për Shqipërinë?
Kuptimi
i tretë i mundshëm i cilësorit "i madh"
është përdorimi për të treguar prirjen
drejt ndryshimit të kufijve midis shteteve dhe pavarësisht
nga popullsia shumicë bashkimin e pjesëve të territoreve
që më parë i kanë takuar një shteti me
një shtet tjetër. Në këtë kuptim cilësori
"i madh" prapë nuk mbetet për t'u përdorur
vetëm në rastin e shqiptarëve, të bashkimit
të Kosovës me Shqipërinë, por edhe në raste
të tjera, madje në raste kur jo vetëm pjesë
por i gjithë territori i një shteti tjetër është
bashkuar me një shtet tjetër si Gjermania e Madhe, Jemeni
i Madh, Kina e Madhe pas bashkimit të saj me Hong-Kongun, apo
kur ajo kërkon bashkimin e Tajvanit, Koreja e Madhe, Vietnami
i Madh. Në qoftë se thuhet se këto kanë qenë
shtete më vete e sovrane dhe prandaj kanë vendosur me
cilësinë e sovranit të bashkohen, ndërsa Kosova
nuk ka vullnet sovran sepse nuk është shtet, atëherë
del se problemi zgjidhet lehtë pasi është politik
dhe jo juridik, as formal logjik: Mjafton që Kosovës t'i
njihet pavarësia dhe sipas këtij kuptimi i njihet e drejta
e bashkimit. Njohja e pavarësisë së një vendi
është çështje vullneti politik dhe më
pas çështje ligjore. Në qoftë se pavarësia
nuk i njihet nga frika se ajo bashkohet me Shqipërinë
kjo do të thotë se pengesë është mungesa
e vullnetit politik për t'u lejuar shqiptarëve këtë
bashkim dhe nuk është çështje termi si termi
"i madh" etj, kur ky bashkim bëhet ndërmjet
dy shteteve sovrane.
Në
fund duket qartë se çështja e Kosovës dhe
e territoreve të tjera shqiptare është zero sum game
(lojë me shumë zero) ku vetëm njëra palë
fiton. Kosova ose do t'i mbetet Serbisë dhe Jugosllavisë
dhe atëherë kemi Serbi të Madhe ose i bashkohet Shqipërisë
dhe atëherë kemi Shqipëri të Madhe. Këtu
mbetet për të zgjedhur vetëm kush është
me Serbinë e Madhe dhe kush është me Shqipërinë
e Madhe. Ai që del kundër bashkimit të Kosovës
me Shqipërinë është për Serbinë e
Madhe dhe ai që pranon bashkimin e Kosovës me Shqipërinë
është për Shqipërinë e Madhe. Prandaj Shqiptarët
duhet në çdo rast t'i kërkojnë atij (asaj)
që i kundërvihet Shqipërisë së Madhe të
japë shpjegime pse është për Serbinë e
Madhe?
Si
rezultat mund të thuhet se në cilindo prej kuptimeve që
përdoret cilësori "i madh" për një
shtet ai nuk është i vlefshëm si term në qoftë
se përdoret vetëm për rastin e shqiptarëve dhe
për asnjë rast tjetër të ngjashëm me të
në thelb. Përdorimi i tillë i termit është
logjikisht i papranueshëm sepse e bën diskutimin pa kuptim.
Në
qoftë se termi " i madh" fillon e përdoret për
të treguar diçka si ato që u thanë më
lart atëherë do të krijohej një gjuhë politike
e pazakonshme sipas së cilës shumica e shteteve ekzistuese
do të duhej të cilësosheshin të mëdha:
Kina e Madhe, Rusia e Madhe, Franca e Madhe, Greqia e Madhe, Italia
e Madhe, Gjermania e Madhe etj. Në qoftë se termi përdoret
vetëm për rastin shqiptar atëherë duhet treguar
se çfarë ka të pazakonshme tek shqiptarët
të cilëve për shkak të kësaj të veçante
që nuk e paska asnjë komb tjetër u mohohet ajo çka
u lejohet dhe u njihet si e drejtë legjitime të gjithë
kombeve të tjerë.
Në
qoftë se termi përkufizohet në mënyrë të
përgjithëshme dhe zbatohet vetëm në rastin shqiptar
atëherë del se nuk kemi të bëjmë me një
term që përdoret për analiza dhe për të
kthjelluar ndonjë politikë shqiptare, domethënë
koherente, konsistente etj., por për të shprehur qëndrimin
e veçantë politik të përdoruesit të këtij
termi ndaj shqiptarëve për t'u mohuar atyre atë që
u njeh të gjithë kombeve të tjerë. Ai që
përmend Shqipërinë e Madhe për t'iu kundërvënë
bashkimit të shqiptarëve e territoreve të tyre në
një shtet thjesht mbron idenë e Serbisë së Madhe
e të Greqisë së Madhe në Ballkan dhe nuk i kundërvihet
idesë së shtetit të madh në përgjithësi,
ashtu në vetvete. Në fund të fundit cilësori
" i madh" nuk përdoret në vetvete gjithnjë
dhe për çdo rast me ngjyrim negativ, sepse ekziston
një Britani e Madhe dhe askujt deri tani nuk i ka shkuar në
mend ta zhbëjë si shtet me argumentin se është
i papranueshëm një shtet me cilësorin " i madh".
Nga
të gjitha këto dhe shumë të tjera që mund
të thuhen më tej del se shqiptarët nuk kanë
përse të tremben kur u përmendet Shqipëria e
Madhe dhe nuk duhet të mohojnë se kërkojnë pikërisht
krijimin e Shqipërisë së Madhe që përfshin
të gjitha territoret e e banuara në shumicë nga shqiptarët
dhe që kanë vijimësi territoriale, sepse është
ky qëndrim që i vë në pozitën e fitimtarit
të debatit e të argumentit dhe jo trembja, fshehja, ikja
nga kjo ide.
Në
qoftë se cilësori " i madh" ka një kuptim,
pra kuptimin e bashkimit të territoreve ta banuara në
shumicë në një shtet të përbashkët,
ose kuptimin e bashkimit të dy shteteve sovranë me të
njëjtën popullsi atëherë të drejtë
kanë politikanët dhe analistët e huaj që ngulin
këmbë se pavarësia e Kosovës, statusi shteformues
i shqiptarëve në Maqedoni etj., janë hapa drejt Shqipërisë
së Madhe dhe nuk kanë të drejtë shqiptarët
që i kërkojë këta hapa dhe mohojnë se synojnë
të shkojnë drejt Shqipërisë së Madhe. Me
këtë mohin nuk ia hedhin dot askujt, vetëm tregojnë
paaftësi për të mbrojtur strategjinë dhe politikën
e vet.
Shqiptarët
fitojnë në qoftë se shpallin se synojnë bashkimin
e territoreve me shumicë popullsie shqiptare në një
shtet dhe në qoftë se kjo është Shqipëria
e Madhe, atëherë synimi i tyre është krijimi
i Shqipërisë së Madhe. Ndërsa kundërshtarët
t'i pyesin pse janë kundër kësaj Shqipërie të
Madhe dhe pro Serbisë së Madhe, Greqisë së Madhe,
Britanisë së Madhe, Kinës së Madhe, Gjermanisë
së Madhe, Francës së Madhe, Rusisë së Madhe
etj.? Sot për sot askush nuk mund të jetë kundër
shteteve të mëdha në këtë kuptim.
|