Ka
dhunë e dhunë
"
Shkruan: Ardiana Shala
Është
mirë që fenomeni i dhunës në shoqërinë
shqiptare ka tërhequr vëmendje të re këtyre
ditëve. Por brengos që preokupimi me dhunën vazhdon
të jetë ciklop me një sy. Indinjatë, gjykime
e protesta, nga niveli presidencial e deri te rrugaçët,
vazhdon të zgjojë dhuna kundër burrave. Gratë
vriten, dhunohen, gjymtohen, rrihen e poshtërohen përditë,
por mbeten edhe më tej - me përjashtime të rralla
- krejtësisht gjakhumbëse. Qiellin e shoqërisë
shqiptare e ka terratisur një mesnatë e thellë patriarkale,
që i mbulon trashësisht si institucionet, ashtu edhe mediat.
Shifrat
policore nga Kosova flasin një gjuhë që nuk do komente.
Krimi i raportuar në Kosovë është në zvogëlim
e sipër tash dy vjet. Vrasjet dhe tentimet për vrasje
më 2002 u zvogëluan me 69 përqind, rrëmbimet
me 31 përqind, sulmet fizike me 30 përqind, kalljet e
shtëpive me 37 përqind, plaçkitjet me 29 përqind.
Dhunimet
dhe tenimet për dhënime janë të vetmet kategori
të raportuara të krimit në Kosovë që nuk
u zvogëluan gjatë vjeshtës e dimrit 2002. Madje jo
vetëm aq. Por ato u shtuan, me 19 përqind.
Dhuna
kundër femrës ka karakteristika jashtëzakonisht tragjike.
Ajo nuk ushtrohet nga të huaj, po më së shpeshti
(85 % - 90 % të rasteve) nga anëtarë të familjes
e të farefisit, ose nga të njohur tjerë. Si pasojë,
femra nuk mund të llogarit në simpati të pakushtëzuar
më vonë, meqë krimineli ndodhet në afërsinë
e saj imediate.
Çdo
të dytën ditë në Kosovë raportohet në
polici një dhunim a një tentim dhunimi. Kurse raste të
dhunës familjare raportohen përditë. Për vetëm
tre muajt e fundit të 2002-tës, KMDLNJ-ja ka regjistruar
150 raste të rënda. "Besojmë se raportohet veç
1/4, a ndoshta edhe 1/5, e rasteve", komenton një inspektor
i policisë së UNMIK-ut.
Le
ta theksojmë këtu fjalën "raportohet",
meqë në shoqërinë patriarkale shqiptare dhuna
kundër femrës shpesh herë nuk raportohet fare. E
si të jetë ndryshe, kur mjedisi (lexo unë e ti) e
damkos më shumë viktimën se sa kriminelin.
Në
rastin më të keq, krimineli e kryen një dënim
minimal në burg dhe vazhdon ta jetojë jetën e vet.
Ai gjen vend të punës, krijon (mjerisht) familje, dhe
e edukon brezin e ri të kriminelëve. Kurse viktima trajtohet
qoftëlarg si ta kish kancerin, të gjithë folin për
të prapa shpine e i druajnë infektimit. Ajo s'ka ku të
kurohet prej traumës, andaj s'mund të mbarojë shkollë
e s'mund të punojë normalisht. E sa për martesë
as mos të flasim fare: e cili burrë "i ndershëm"
do të martohej me një "të tillë"?
Ky
qëndrim, e pasiviteti i shoqërisë kundrejt dhunës
kundër gruas (as në Shqipëri, e as në Kosovë
madje as që ekziston ndonjë institucion që do të
merrej enkas me këtë punë), zbulon se shoqëria
u përket ekskluzivisht burrave shqiptarë. Gruaja as për
së gjalli, e as për së vdekuri, nuk është
njësoj e vlershme sa burri i saj. Kur vritet përdhunshëm
një burrë, ai do të përcillet në varr me
kurora nderi nga plot burra tjerë, i përmendur në
media e i numëruar në statistikë. Ndërsa kur
vritet një grua, zakonisht nga burri i vet, atëhere ajo
do të shkojë si qeni në rrush, pa funeral, pa gazetarë,
e shpesh herë pa figuruar as si shifër në statistikë.
Ca
më e keqe është gjendja për gratë e trafikuara
prej mafies shqiptare. Apo më mirë të themi për
vajzat, meqë burimet policore e të grupeve joqeveritare
rrëfejnë se shumica dërmuese e viktimave janë
të moshës 13 - 19 vjeç. Atyre u vjedhen pasaportat,
e futen në punë nëpër bordele ilegale ku detyrohen
të pranojnë një burrë për çdo orë,
10 orë në ditë, 7 ditë në javë. Policia
shqiptare si dhe ajo e UNMIK-ut në Kosovë ka arritur t'i
shpëtojë disa prej këtyre vajzave, ca shqiptare e
shumica joshqiptare, e ka zbuluar detaje makabre. Rrëmbimet,
rrahjet brutale, vrasjet, shitblerjet e njerëzve si të
ishin kafshë, janë të përditshme në jetën
(nëse mund ta quajmë ashtu) e tyre.
Mendoni
për këtë, burra, herën tjetër kur gjykoni
dhunën. E ju gra, pyeteni veten pse vetëm dhuna ndaj burrave
gjykohet kaq zhurmshëm prej presidentëve, kryeministrave,
politikanëve e gazetarëve. Dhe kur t'ju apelojnë
burrat sërish ndonjëherë tjetër që ta dëshmoni
patriotizmin tuaj si grua shqiptare, kthejuni si unë. Përshëndetni
me gishtin e mesëm.
|