Syjimi
i Serbisë me heronjtë e vet
Shkruan: Bardh DEMA
Ka
të paktën 20 vjet që dihet publikisht dhe pranohet
zyrtarisht se aksionet më delikate e më të besueshme
për mbrojtjen e interesave të shtetit serb u janë
besuar personazheve më të errta të botës serbe
të krimit.
Në
vitet tetëdhjetë shumë kundërshtarë të
regjimit sidomos në mërgim janë vrarë në
atentate spektakolare apo edhe janë kidnapuar me pjesëmarrjen
aktive të kriminelëve serbë, të cilët më
parë ishin dënuar dhe mbajtur nëpër burgje për
dhunime, plaçkitje, vrasje etj. Kriminelë që nuk
kishin lënë të zezë pa bërë jo vetëm
në ish-Yu por edhe nëpër Evropë si Arkani, Zemunci,
Beli, Ashanini, Legija e shumë të tjerë, u kthyen
në yje të policisë, ushtrisë dhe të politikës
serbe.
Me
shpërthimin e luftës në ish-Yu, shefat e nëntokës
serbe e komandantët e eskadroneve të fshehta të UDB-së
u bënë saora komandantë të njësive ushtarake
me të cilat udhëhiqte publikisht shtatmadhoria e ushtrisë
federale. Kudo që kanë shkuar këto njësi, në
Kroaci, në Bosnje e Hercegovinë, në Kosovë,
në Luginën e Preshevës etj., kanë lënë
nam të zi për krimet e përgjakshme që kanë
kryer.
Prej
personazheve të botës së krimit depërtimin më
të thellë në strukturat e shtetit serb krahas Arkanit
e ka bërë edhe Milorad Ulemek, i njohur me nofkën
Legija, i cili aktualisht po akuzohet nga qeveria serbe si organizator
i atentatit mbi kryeministrin, Zoran Gjingjiç.
Togeri
i legjionit të të huajve
Milorad
Ulemeku, u lind më 1965 në Beograd. Në fillimvitet
tetëdhjetë kishte nofkën Cema dhe njihej si shef
i një bande të rinjsh. Pasi plaçkiti një shitore
të njohur të sportit në Beograd dhe rrahu keqas rojtarin
e saj, Ulemek u arratis në Francë. Atje mbyti një
person dhe për t'u ikur dënimit u lajmërua në
legjionin e të huajve, ku qëndroi rreth 7 vjet.
Me shpërthimin e luftës u kthye në Serbi dhe u angazhua
në njësitë që komandonte Arkani, e që njiheshin
si Srpska dobrovoljaçka garda (Garda vullnetare serbe). Aso
kohe të gjithë liderët serbë të opozitës
si Drashkoviqi, Shesheli etj, kishin në front njësitë
e veta paraushtarake, të cilat armatoseshin nga komanda federale
dhe komandoheshin drejtpërdrejt nga oficerët e ushtrisë
ose UDB-së. Shumica prej këtyre 'vullnetarëve' vinin
në bazat stërvitore drejt e nga burgu, ku vuanin dënimet
për krime të rënda.
Me kohën, dora e djathtë e Millosheviçit, shefi
i shërbimeve sekrete serbe, Jovica Stanishiç vendosi
ta formojë elitën e njësive speciale të policisë
serbe që njiheshin si "beretat e kuqe". Këto
njësi kishin për detyrë të kryejnë punët
më të pista të luftës: eliminimet, masakrat,
përdhunimet, plaçkitjet etj. Me këto njësi
udhëheqite drejtpërdrejt Franki Simatoviq, "Frenki"
funksionar i lartë i shërbimit serb të sigurimit.
Njëri prej ndihmësve të Frenkit ishte Milorad Ulemek,
i cili në luftë mori nofkën "Legija".
'Beretat e kuqe' kishin mbledhur kriminelët më të
dëshmuar në luftë në të gjitha njësitë
policore, ushtarake e paraushtarake serbe. Kudo që kanë
shkuar "beretat e kuqe" kanë bërë masakra
rrënqethëse mbi popullsinë civile dhe kanë shkaktuar
ekzod masiv të popullsisë.
Pas Deytonit, Stanishiç vendosi ta formojë publikisht
krahun ushtarak të Sigurimit të Shtetit që njihej
si JSO, njësitë për operacione speciale, e të
cilat në rast nevoje do të mund të mateshin edhe
me ushtrinë serbe. Këto njësi kanë qenë
ndër të parat që janë angazhuar në luftimet
në Kosovë, me ç'rast kanë kryer shumë
krime mbi popullsinë civile. Ato, veç të tjerash,
kanë kryer masakrën e Likoshanit e Qirezit, kanë
masakruar familjen Jashari në Prekaz etj.
Franki Simatoviq, ka punuar edhe në shërbimin ushtarak
të zbulimit. Burime të informuara në Beograd pohojnë
se ai në fundvitet nëntëdhjetë në kuadër
të këtij shërbimi ka punuar në Kosovë,
duke udhëhequr një njësi speciale të vëzhgimit
në një operacion special të koduar "Sheshiriçi".
Në tetor të vitit 1998, Millosheviçi shkarkoi nga
detyra njerëzit e tij më të besueshëm Stanishiçin
e më të edhe Frenki Simatoviçin.
Në krye të njësive për operacione speciale Frenkin
e zëvendësoi Milorad Ulemek, Legija, i cili kishte arritur
gradën e kolonelit dhe kishte stolisur gjoksin me dekoratat
më të larta.
Sipas
burimeve serbe, Legija ka qenë ndër njerëzit më
të besueshëm të Millosheviçit. Atë ndryshe
e kanë quajtur edhe pretoriani i Sllobos.
Legija dhe JSO-të nuk janë përdor vetëm kundër
popujve joserbë. Këto njësi, konkretisht Legija,
kanë marrë pjesë edhe në likuidimin e personaliteteve
serbe, siç është atentati në magjistralën
e Ibrit, kur në përpjekje për të likuiduar Vuk
Drashkoviçin në një incident të inskenuar
u mbytën 4 bashkëpunëtorë të ngushtë
të tij.
Pastaj kidnapimi dhe ekzekutimi i ish-presidentit serb, Ivan Stamboliç,
aksion i kryer më 25 maj 2000, dhe shumë vrasje të
tjera në qërimin e hesapeve mes klaneve mafioze e politike
në Serbi.
Në
anën e demokratëve?
Më
5 tetor 2000, pas disfatës elektorale të Millosheviçit
e sidomos për shkak të këmbënguljes së
këtij për të lëshuar pushtetin, shpërthyen
trazira të mëdha në Beograd. Atë ditë pritej
intervenimi i njësive speciale të policisë që
komandoheshin nga Legija. Por këtë e ka takuar Zoran Gjingjiç,
i cili më vonë ka pohuar publikisht se Legija me atë
rast ia ka dhënë fjalën se njësitë që
komandoheshin prej tij nuk do të intervenonin kundër opozitës.
Kryeministri i ndjerë serb ka pranuar gjithashtu publikisht
se edhe ky ia ka dhënë besën Legisë. Për
çfarë bese është fjala nuk dihet, por sigurisht
për të mos e dërguar në Hagë legjionarin
serb.
Mirëpo Legija, dhe shokët e tij, të mësuar të
bëjnë çka të duan dhe të mos i japin
llogari askujt, shpejt ranë në kurthin e pasioneve të
tyre: më 2001 Legija shkaktoi një skandal në një
diskotekë në Kullë, afër bazës së
njësive speciale. Ai dogji me rafale diskotekën që
kushtonte rreth një milion euro.
Disa muaj më vonë në Beograd, në një bar,
duke festuar ditëlindjen e vejushës së Arkanit, Legija
shtini me armë dhe ra në konflikt me policinë, duke
u thënë: "Unë jam Legija, unë jam Zoti!"
E arrestuan dhe pastaj e pushuan nga puna.
Prej atëherë Legija u vu hapur në krye të klanit
të Zemunit, një krah i fuqishëm i mafias serbe, i
cili, sipas ministrit serb të policisë, trafikon për
çdo muaj rreth 100 (njëqind) kilogramë drogë!
Eshtë vendi të përmendet këtu se shërbimet
serbe të zbulimit një pjesë të mirë të
veprimtarisë së tyre e kanë finansuar përmes
trafikimit të narkotikëve. Pas rrëzimit të Millosheviçit
qeveritarët e rinj kanë pohuar para gazetarëve se
në sefat e UDB-së kishin gjetur 600 kilogramë heroinë
të pastër të përgatitur, pra të dromëcuar
për t'u shpërndarë.
Krah i djathtë e Legisë në veprimtarinë mafioze
edhe tash së fundit vazhdonte të jetë Dushan Spasojeviç
i njohur me nofkën "Shiptar". Nuk dihet nëse
ka marrë këtë nofkë pse është me origjinë
nga Medvegjja apo ndoshta pse ka kryer krime kundër shqiptarëve.
Sidoqoftë, Spasojeviç dhe banda e tij, krahas atentateve,
është marrë edhe me kidnapimin e serbëve të
pasur, për t'i detyruar familjet e tyre të paguajn miliona
euro, për të shpëtuar kokën e pengut. Kidnapimet
në Serbi, këto dhjetë vitet e fundit janë kthyer
në industri të levërdishme për mafian serbe.
Prishja
e paktit
Duke
forcuar pozitat pushtetore, Gjingjiç filloi edhe pastrimin
e shërbimeve të zbulimit, duke emëruar në krye
të shërbimeve kuadro të rinj si dhe duke formuar
e institucionin e prokurorit special me autorizime të plotfuqishme
për luftë kundër krimit të organizuar. Kjo e
shqetësoi mafian serbe, sepse shihej se bashkëjetimit
të saj me pushtetin në emër të patriotizmit
po i afrohej fundi. Lufta kishte marrë fund e edhe konfliktet
në Luginën e Preshevës, ku Legija dhe shokët
e tij, sipas zëvendëskryeministrit serb Koraç,
kishin luajtur rol të rëndësishëm, tashmë
kishin përfunduar.
Veç kësaj edhe Haga u rrinte heronjve serbë si
shpatë e Damokleut mbi qafë, sepse Carla del Ponte në
të gjitha takimet zyrtare kërkonte me inssistim edhe kokën
e tetovuar të Ulemekut.
Me krijimin e bashkësisë shtetërore të Serbisë
e Malit të Zi, pritej të bëheshin ndryshime të
mëdha edhe në kreun e ushtrisë, në kreun i cili
po vazhdon ta strehojë gjeneralin famëkeq, Mladiç
dhe të kërkuar të tjerë nga Tribunali i Hagës.
Me formimin e këshillit të ministrave të Serbisë
dhe Malit të Zi do të rrëzohej edhe bastioni tjetër
i fuqishëm i Millosheviçit, ushtria.
Këto rrethana çuan deri te vrasja e kryeministrit serb,
Zoran Gjingjiç. Prandaj është vështirë
të dihet se cilat struktura a vranë kryeministrin: Legija
e Spasojeviçi, strukturat e paprekura të Milosheviçit,
Stanishiçit etj., apo shërbimet sekrete ushtarake. Apo
ndoshta të gjitha bashkë.
Këto rrethana gjithashtu detyruan autoritetet serbe, që
pas atentatit të shpallin gjendjen e jashtëzakonshme në
vend, sepse duhet besuar se formacionet e ushtrisë, policisë
dhe mafias jo vetëm mund të bëjnë rrezistencë,
por edhe mund të përpiqen ta marrin pushtetin.
"Arkani",
"Legija", "shiptari", "budalla", "mashtruesi",
"miu" etj., janë emra që kanë dominuar
në Serbi të paktën tash e 15 vjet. Ata në Beograd,
Nish, Pozharevc, kudo nëpër Serbi, janë ngritur në
heronj të gjallë të kombit serb. Për ta janë
kënduar këngë, janë shkruar mijëra artikuj
e dhjetëra libra, janë incizuar dhe filma e emisione televizive.
Dhe të paktë kanë qenë ata që kanë
guxuar apo që kanë dashur të vënë në
dyshim këtë fakt.
Vetëm
tash, me vrasjen e Gjingjiçit, Serbia do të detyrohet
të përballet sy me sy me heronjtë e saj kriminelë
që kanë bërë masakra të papërshkrueshme
kudo nëpër ish-Yu, e që kanë vrarë edhe
jo pak serbë.
Syjimi është i pashmangshëm, por athua a do të
mund t'i çelë sytë Serbia, sepse, fundja, syjimi
nuk mund të bëhet me sy mëshelë.
|