Të
gjitha cenzurat s’janë të dëmshme
Shkruan:
Gëzim MEKULI
Motra
vret vëllain. Fëmija shndërrohet në vrasës.
Duket sikur vrasja të ketë karakter ritual. Pas vrasjes
vajza që ka kryer krimin duket apatike dhe besueshmërisht
e ftohtë. Ky krim i rëndë ka ndodhur në Danimarkë
fundjavën e kaluar.
Shoqëria
skandinave është e mpirë nga kjo ndodhi. Vajza, sipas
dëshmive të shokëve të saj, kishte qenë
fuqimisht e interesuar për filmat me dhunë, agresivitet
dhe tension. E pëlqente serialin "Nata e Maskave",
ku ndër të tjera aty paraqitet, se si vëllau vret
motrën e tij. Nga ndikimi i fuqishëm i filmit, ajo përpos
të tjerash nuk kishte qenë në balancë psikike.
Me
këtë vrasje, këtu në Skandinavi, u aktualizuan
shumë debate aktuale të shoqërisë. E ndër
të tjera edhe u diskutua dhe tema: Fëmijët dhe TV-ja.
Duhet të lejojmë që filma të tillë të
shfaqen "pa filtër" për publikun? Në ç'shkallë
është lidhshmëria në mes filmit me dhunë
dhe sjelljes agresive të të rinjve? Si është
mbrojtja dhë kujdesi shpirtëror i shoqërisë?
Këto janë pyetje që kanë vërshuar në
mediat skandinave.
Hulumtuesit
e mediave masive luhaten të kundërshtojnë apo të
vërtetojnë ekzistimin e një lidhshmërie dhe
ndikimi midis filmit me dhunë (ose/dhe lojërave elektronike)
dhe sjelljes reale agresive të përditshme. Por, për
fat të keq, gjithnjë e më shumë, ekzistojnë
shembuj mbi vrasje, të cilat për ditë e më shumë
u përngjajnë skenave të përgjakshme të
filmit.
Ajo
çka është më e rëndësishme, është
se filmi i tmerrshëm nuk është shkaku kryesor që
disa kryejnë krime të atilla si rasti i kësaj jave
në Danimarkë. Gjithnjë ekzistojnë faktorë
dhe elementë të tjerë që kanë ndikim të
përbashkët, në çastin kur ndonjëri përdor
filmin si referencë për të kryer vrasje të tilla.
Kjo
nuk do të thotë lirim nga përgjegjësia për
të monitorizuar dhe analizuar zhillimin dhe shtjellimin e formës
dhe përmbajtjes së filmit (dhe lojërave elektronike
për fëmijë). Shoqëria duhet të hulumtojë
dhe të kërkojë që të gjejë mundësi
për ndërprerjen e spekulimeve të tilla.
Analistët
e filmit, që herët kanë arritur në përfundimin,
se leximi i fotografisë, kryhet e kuptohet ndryshe nga fëmijët,
dhe ndryshe nga të rriturit. Duke mos minimizuar edhe nivelin
edukativo - arsimor në familje do të duhej që prindërit
të vendosin kufijtë, jashtë simpatisë dhe dëshirave
që kanë për fëmijët e tyre, për mosndjekjen
e filmit. Kufirin "e shëndoshë" por (mos)shikueshmërinë
e filmit dhe emisioneve, do të duhej ta komentonin analistët,
kritikët e filmit, sociologët, pedagogët dhe psikologët.
Në
të gjitha shoqëritë njerëzit e sëmurë
gjejnë trajtimin mjekësor, kur këta kanë nevojë
për të. Ky fenomen ka zënë rrënjë
në psikologjinë tonë dhe këtë e dëshmojnë
edhe vrasjet, ngatërresat dhe dhuna e përgjithshme shoqërore.
Për
këtë duhet menduar aq më tepër në shoqëritë
që nuk e kanë të zhvilluar rrjetin e mbrojtjes dhe
rehabilitimit mendor. Ballkani i tëri bën pjesë këtu,
e posaçërisht shoqëria shqiptare. Është
koha e fundit që psh televizioni të kuptojë, se filmat
e dhunshëm duhet shfaqur pas orës 22:00, kur fëmijët
flejnë. Më tej, punonjësit e filmit duhet të
formojnë një institucion shoqëror, mbase nga kritikë
profesionalë e punonjës të filmit, për të
rekomanduar p.sh. kufirin moshor të filmave. |